De positieve invloed van groenbemesters op stikstof

DSV zaden heeft een portfolio groenbemestermengsels op de markt onder de naam TerraLife®. Dit zijn allemaal soortenrijke mengsels die inpasbaar zijn in verschillende bedrijfssystemen. Elk mengsel heeft een bepaald aantal soorten van verschillende plantgroepen. Zo kennen we de brassica (de koolachtigen). Deze werken ziekte werend (resistentie tegen verschillende aaltjes) en leggen ook veel stikstof vast. De stikstof die anders uit zou spoelen, blijft nu in de plant achter op het land om benut te worden door het hoofdgewas wat daarna komt.

Een andere groep zijn de vlinderbloemigen. Een groep planten die via rhizobiën actief stikstof uit de lucht bindt. Hieronder vallen klavers, wikken, erwten en serradella. Deze planten maken stikstofknolletjes aan van stikstofbindende bacteriën die in staat zijn om stikstof uit de lucht te binden en beschikbaar te maken voor de plant. En dat niet alleen voor de plant waarop deze knolletjes groeien. Uit het 9-jarig Duits onderzoeksproject Catchy is gebleken dat niet-vlinderbloemigen in een mengsel óók meer stikstof opnamen als er vlinderbloemigen in het mengsel voorkwamen. Stikstof is mobiel en kan zich dus tussen planten verplaatsen. Een hele verfijnde interactie tussen verschillende planten die je terug kan zien bij een groenbemestermengsel.

Weer andere plantensoorten hebben geen stikstofbinders in hun wortelstelsel, maar in het blad van de plant. Deze kunnen ook stikstof uit de lucht opnemen en zorgen hiermee voor plantengroei. Voorbeelden hiervan zijn boekweit en deder. Beide soorten werden van oudsher gekweekt op arme zandgronden. Bij het ontbreken van voldoende voedingsstoffen in de bodem moet zo’n plant op zoek naar andere manieren om mineralen binnen te krijgen. Ook deze soorten leveren dus gratis stikstof.

Maar hoe kan je de opbrengst aan stikstof uitrekenen in geld? Dat is nog iets ingewikkelder. Zo is ieder seizoen anders voor een groenbemester. Vlinderbloemigen hebben tijd nodig om hun knolletjes aan te maken. In de beginontwikkeling is er nauwelijks sprake van stikstofbinding. Het advies is dan ook om een vlinderbloemig mengsel zo snel mogelijk te zaaien. Vroeg gezaaide vlinderbloemigen leveren meer stikstof dan laat gezaaide.

Daarnaast is ook het hoofdgewas dat na de groenbemester komt van belang. Als de groenbemester in het voorjaar vroeg wordt bewerkt zal deze voldoende kunnen verteren waardoor de opgeslagen stikstof beschikbaar komt voor het hoofdgewas. Belangrijk is om aan te sluiten bij de behoefte. Als een groenbemester vroeg in het voorjaar kan worden bewerkt dan is de stikstofbenutting hoger dan de groenbemester die in het najaar is geklepeld en ondergeploegd.

Bij het gebruik van groenbemestermengsels komt de opgeslagen stikstof geleidelijk vrij. Hierdoor stijgt ook nog de benutting van deze stikstof. Dit komt vooral doordat groenbemestermengsels verschillende soorten bevatten die op een andere manier verteren. De ene soort in het mengsel geeft eerder zijn stikstof af dan het andere soort.

Bij een goed geslaagde groenbemester kan 20 tot 60 kg stikstof per hectare ter beschikking komen voor het hoofdgewas. Dit is afhankelijk van heel veel parameters: aandeel vlinderbloemig, zaaitijdstip, tijdstip van onderwerken, type voorvrucht en weersomstandigheden. Dit levert met de huidige stikstofprijzen een mogelijke besparing op tot €135/ha.

Groenbemesters gaan een steeds belangrijkere rol spelen voor stikstof in het bouwplan. Mengsels leveren door hun soortenrijkdom hieraan een positieve bijdrage. Door het creëren van meer biodiversiteit, een betere stikstofhuishouding en opslag van koolstof zijn groenbemestermengsels een onmisbare schakel om te gaan voldoen aan wet- en regelgeving nu en in de toekomst.